NIKA is een methode waarbij er gebruik wordt gemaakt van een interview, een vragenlijst en beeldopnames. Aan de hand hiervan wordt er gekeken naar het patroon tussen ouder en kind.
Stress en/of nare ervaringen (recent van in het verleden) kunnen invloed hebben op de de ouder en op hoe het ouder met zijn of haar kind omgaat. Ook kunnen stress en nare ervaringen het invloed hebben op het kind zelf en op de wijze waarop hij of zij de ouder reageert. Daarnaast kunnen kinderen met een speciale ontwikkelbehoefte soms iets anders van de ouder nodig hebben dan dat de ouder geeft aan het kind. Niet altijd is de ouder zich bewust van het patroon dat er tussen ouder en kind is. Als de ouder zich er wel bewust van is, weet de ouder niet altijd hoe het patroon doorbroken kan worden.
Uit zowel wetenschappelijk onderzoek als uit de praktijk weten we dat het patroon tussen ouder en kind in relatief korte tijd te doorbreken is. Ook als dit patroon onbedoeld en onbewust vanuit de eigen jeugd wordt doorgegeven.
Nadat het patroon in kaart is gebracht, wordt de ouder met behulp van de NIKA-interventie ondersteund in de verandering van het patroon door samen de beelden te bekijken.
NIKA maakt de ouder bewust van de invloed van zijn of haar eigen handelen op het welzijn en het gedrag van het kind. NIKA reikt concrete handvatten aan om het verstoorde opvoedgedrag te stoppen en op een prettige, helpende manier op het kind te reageren.
Met andere woorden: stoppen met wat niet werkt en versterken wat helpt.
NIKA bestaat uit een diagnostiekfase en een interventiefase. Tijdens de diagnostiekfase wordt er een interview en een vragenlijst afgenomen en wordt er een beeldopname gemaakt van ouder met kind. Na de diagnostiekfase is er een afspraak waarin alles wordt besproken met de ouder.
In de interventiefase wordt met de ouder gewerkt aan stoppen met wat niet werkt tussen ouder en kind en aanleren wat helpend is. De interventiefase bestaat uit maximaal 5 momenten dat er beeldopnames worden gemaakt, gevolgd door een afspraak waarin de opname met de ouder besproken wordt.
Sommige ouders vinden het niet alleen moeilijk om consequent te zijn, maar ook om hun kind goed te begrijpen. Sommige ouders hebben het gevoel dat hun kind sterker is dan zij, en andere ouders voelen snel erge irritatie richting hun kind. Als dit het geval is, kan NIKA de ouder ondersteunen in het beter leren begrijpen van zijn of haar kind. Want pas als je je kind goed begrijpt, weet je beter wat je kan doen om je kind bijvoorbeeld beter te laten luisteren.
NIKA is bedoeld voor gezinnen waarbij er vragen zijn over de band tussen ouder en kind, en met name voor gezinnen die onder druk staan. Voorbeelden hiervan zijn:
- Het gezin is erg onder stress. De reden van deze stress kan erg divers zijn. Mogelijk zijn er meerdere problemen in financiën, huisvestiging, dagbesteding en dergelijke. Of er zijn/waren heel veel (forse) ruzies tussen ouders.
- De ouder heeft veel meegemaakt en/of iemand verloren die belangrijk was voor de ouder en dit nog niet goed kunnen verwerken
- De ouder heeft moeite met het hanteren van zijn of zijn emoties en/of het verplaatsen in de ander.
- Het kind heeft veel meegemaakt, bijvoorbeeld het verlies van een ouder (door overlijden of door een uithuisplaatsing)
- Het kind heeft moeite met hanteren en/of begrijpen van zijn of haar eigen emoties
Voor deze gezinnen kan NIKA betekenen dat de ouder beter leert begrijpen wat de invloed van de eigen problemen is op het ouder- en het kindgedrag. Vanuit begrip wordt gewerkt aan verandering.
NIKA wordt ingezet bij kinderen van ongeveer 6 maanden tot ongeveer 12 jaar.
NIKA is een beschermde naam. Dat betekent dat alleen NIKA-Practitioners de methodiek NIKA uit mogen voeren.
NIKA-Practitioners zijn universitair opgeleide psychologen/orthopedagogen, die gespecialiseerd zijn in gehechtheid en de opleiding tot NIKA-Practitioner hebben afgerond bij de Jeugdzorgacademie. Voor een overzicht van NIKA-Practitioners: zie NIKA-Professional.
Vanaf 1 juli 2020 zijn organisaties verplicht een licentie te hebben om NIKA te mogen aanbieden en uit te voeren. Voor een overzicht van organisaties met een NIKA NEDERLAND licentie: zie NIKA professionals
In 2014 is NIKA erkend door de databank effectieve jeugdinterventies van het NJI.
In november 2019 is er in samenwerking met de Universiteit Leiden en de Vrije Universiteit Amsterdam een onderzoek gestart naar de effectiviteit van NIKA. Medio 2024 zijn de resultaten hiervan bekend.
NIKA wordt uitgevoerd door NIKA-Practitioners. NIKA-Ouderbegeleiding wordt uitgevoerd door een HBO opgeleide NIKA-Ouderbegeleider.
NIKA is bedoeld voor ouders waarbij er veel aan de hand is bij de ouder en/of tussen ouder en kind. Trauma, problemen met het omgaan met emoties en met het zich verplaatsen in de ander, kunnen ervoor zorgen dat de ouder onvoorspelbaar en voor het kind onbegrijpelijk reageert. Dit patroon wordt met NIKA doorbroken.
NIKA-Ouderbegeleiding kan ingezet worden als het patroon niet ernstig verstoord is of ná NIKA om het nieuwe patroon tussen ouder en kind blijvend te maken.
NIKA-Ouderbegeleiding bestaat uit een screenings- en ouderbegeleidingsprotocol en wordt uitgevoerd door. NIKA-Ouderbegeleiding wordt uitgevoerd onder supervisie van een NIKA-Practitioner en richt zich met name op het aanleren (en laten beklijven) van sensitief oudergedrag. NIKA-Ouderbegeleiding geeft geen beoordeling ten aanzien van de kwaliteit van de ouder-kind relatie.
Bij beslissingsondersteunend onderzoek in complexe opvoedsituaties wordt altijd NIKA ingezet, uitgevoerd door NIKA-Practitioners.
|
NIKA |
NIKA-Ouderbegeleiding |
|
• Wordt uitgevoerd door universitair opgeleide NIKA-Practitioners • NIKA kent een diagnostiek- en een interventieprotocol. • NIKA start met diagnostisch onderzoek naar de aanwezigheid van gehechtheidsproblematiek en de factoren die hierop van invloed zijn. • Hierna volgt een kortdurende, geprotocolleerde, cognitieve, gedragstherapeutische interventie die gebruikmaakt van videofeedback. • Centraal staat het afleren van schadelijk en verstorend oudergedrag voortkomend uit trauma- en stressgerelateerde problematiek bij de ouder. |
• Wordt uitgevoerd door NIKA-Ouderbegeleiders (HBO-niveau). NIKA-Practitioners (in opleiding) ondersteunen hen hierbij. • NIKA-Ouderbegeleiding bestaat uit een screeningsprotocol voor problematische gehechtheid en een ouderbegeleidings-protocol. • In de screeningsfase wordt me behulp van de inventarisatie van risicofactoren, een vragenlijst en video-opnames gekeken naar aanwijzingen voor problematische gehechtheid. • Tijdens de ouderbegeleiding staan het bevorderen van sensitief en responsief ouderschap en het bevorderen van het mentaliserend vermogen van de ouder centraal. |
Ouders over NIKA:
- “Dit heeft me alles weer teruggegeven. Alles wat ik dacht kwijt te zijn”.
- “Ik heb geleerd te kijken door de ogen van mijn kind. En nu zie ik echt haar plezier”.
- “NIKA heeft me niet alleen geleerd wat ik beter kan doen, maar ook wat ik beter niet kan doen met mijn kind”.
- “Het was wel spannend in het begin, met het filmen. Maar doordat je zelf ziet wat je doet, leer je toch het meeste".
Verwijzers over NIKA:
- “Ik vraag NIKA aan, als ik een beter beeld wil hebben van hoe het gaat tussen ouder en kind”.
- “Het kind was echt rustiger geworden, omdat moeder ook rustiger werd”.
- “Ik had er niet veel vertrouwen in. Er was al zoveel geprobeerd. Maar het heeft echt een verschil gemaakt”.
- “NIKA kijkt naar niet alleen naar wat er allemaal goed is, maar helpt ook echt om juist te kijken naar wat er veranderen moet”.
